In mijn thuissituatie werd ik voor het eerst concreet geconfronteerd met kanker. Mijn moeder werd ziek toen ik twaalf was. Na acht jaar, waarin levenskwaliteit en moeilijke periodes elkaar afwisselden, was haar levensopdracht ten einde, nauwelijks 47 jaar is ze geworden. Vanuit mijn ervaring met haar ziekenhuisopnames, studeerde ik verpleegkunde. Oncologische patiënten werden mijn doelgroep, het voelde vertrouwd en helemaal niet onwennig. Het thema was immers verweven met mijn ervaringswereld.
Toen in 2009 bij mij borstkanker werd vastgesteld, kreeg ik de gelegenheid zelf om te gaan met dit gegeven. Daarnaast was het ook een kans om te evalueren wat je als patiënt, zowel fysisch als psychisch nodig hebt. Ik stond als zieke vooral te kijken van de taboesfeer waarin ik vaak, ongewild, werd opgenomen…
In een latere periode van mijn leven word ik genadeloos onderuit gehaald door een twee jaar durende ernstige depressie.
‘Een ondraaglijke stilte, die harder schreeuwt dan het scherpste geluid, sluipt binnen, vult mijn wezen dat terugschakelt op overlevingsmodus. Een onbepaalde tijd van ‘niet bestaan’ vangt aan. Ik ben volkomen ontwapend. Er rest me niets om ten strijde te trekken, mijn hele mechanisme lijkt uitgeschakeld.’
Ook rond dit thema is taboe voelbaar aanwezig. Bovendien circuleren er heel wat misvattingen en foutieve interpretaties, wat ernstige gevolgen heeft voor de beleving ervan. Zij die ermee te maken krijgen, leven vaak in angst om veroordeeld te worden tot het ‘niets’ dat zich meester van hen heeft gemaakt. Psychisch ziek zijn raakt je tot in het diepste van je wezen en tast je zelfbeeld aan. Als je een depressie doormaakt is dat óók zichtbaar, alleen wordt het vaak niet (op de juiste manier) gezien.
Mijn vader is overleden in 2016 en werd 88. Hij had tot dan toe nog geen last van de beperkingen van het ouder worden, en dat wilde hij zo houden. Hij was iemand die de touwtjes in handen had, letterlijk en figuurlijk in dit geval tot op het einde… Door een depressie leek het leven op een bepaald moment zinloos en zonder perspectief, daarnaast zou hij toekomstgericht de beperkingen van het ouder worden niet hebben kunnen hanteren. Het betekende voor hem het afbrokkelen van zijn zelfbeeld, trots en waardigheid. Dat heeft hij zichzelf bespaard.
De puzzel valt voor mij helemaal in elkaar, waardoor ik zijn keuze vanuit de juiste invalshoek kan zien. Ik ervaar het nemen van deze voor hem toch moeilijke beslissing dan ook als erg krachtig. Voor hem betekende dit waardig sterven.
‘Zelfdoding’ staat hierdoor ook op de lijst van mijn levenservaringen. Het zou wellicht comfortabeler geklonken hebben om voor te wenden dat hij medicatie had genomen, maar toch heb ik gekozen voor transparantie en eerlijke communicatie. Ik denk dat ik als ervaringsdeskundige kan bijdragen aan het uit de onwennigheid halen van wat moeilijk bespreekbaar is.
Op mijn levensweg leerde ik dat rouwen na verlies, een fase is die noodzakelijk vooraf gaat aan het opnieuw vinden van kracht in jezelf. Iemand die echt begrijpend en zonder oordeel luistert naar jouw verhaal, kan daarbij het verschil maken.